غبار معلق در هوا زمانی تشکیل میشود که یک ماده خشک جابجا یا دستکاری شود و در معرض جریان هوای به قدر کافی قوی قرار گیرد که ذرات ریز از روی جریان اصلی مواد بلند یا منحرف شود. یکی از بیشترین نقاطی که این اتفاق می افتد محلهای انتقال مواد نوارنقاله است که
بارگیری، تخلیه بار یا عبور مواد، باعث تولید جریان هوا و بلند شدن غبار از روی سیستم انتقال مواد می شود.
با بکارگیری یک سیستم انتقال مهندسی شده، یک سیستم موثر درزبندی، اضافه کردن یک سیستم غبارنشان و یا استفاده از یک سیستم کارآمد غبارگیر، انتشار غبار در سیستمهای انتقال مواد میتواند بطور عمده کاهش یابد.
همیشه اولین قدم در کنترل غبار باید کاهش تولید غبار باشد. هرچند حذف صددرصدی غبار بعید به نظر می رسد، هرگونه تغییر در طراحی سیستم یا روش تولید به منظور کاهش غبار باید درنظر گرفته شود. به عنوان مثال اگر در ریزش جریان مواد، انرژی آزاد شده در محل برخورد بتواند کاهش یابد پس انرژی کمتری وارد سیستم می شود و ذرات غبار کمتری ایجاد یا آزاد خواهد شد. در نتیجه بهترین روش، طراحی سیستم های انتقال مواد با حداقل ارتفاع ریزش مواد است.
این نوع مهندسی پیشرفته می تواند در اصلاح یک کارخانه یا در مرحله اولیه طراحی کارخانه درنظر گرفته شود. برخی از روشهای کاهش تولید غبار از طریق مهندسی بهتر شامل موارد زیر می شود:
- کوتاه نمودن ارتفاع ریزش مواد
- بارگیری مواد در همان جهت حرکت نوارنقاله
- پرهیز از تغییر ناگهانی در مسیر مواد
- برقراری یک جریان مواد چسبیده به هم هنگام کنترل جریان هوا به داخل و خارج نقاط انتقال مواد
سیستم های کنترل غبار درست طراحی شده ، نگهداری شده و بهره برداری شده می تواند انتشار غبار را کاهش داده و در معرض قرار گرفتن کارگران با غبارهای مضر را کاهش دهد. سیستم های کنترل غبار همچنین می تواند سایش، تعمیرات و توقفات تجهیزات را کاهش دهد؛ دید را افزایش دهد؛ روحیه کارگران و تولید را بالا ببرد.
کاهش در معرض قرارگرفتن کارگران در برابر غبار می تواند با سه قدم اصلی زیر انجام شود:
- پیشگیری Prevention
- سیستمهای کنترلControl systems
- ایزوله کردن یا رقیق کردن Dilution or isolation
پیشگیری
جمله پیشگیری بهتر از درمان است مطمئنا در کنترل غبار نیز می تواند بکارگرفته شود. اگرچه پیشگیری کامل در سیستمهای انتقال مواد بالک غیرممکن است اما طراحی درست اجزا انتقال مواد می تواند نقش مهمی در کاهش تولید و انتشار غبار بازی کند.
سیستمهای کنترل
پس از اینکه همه پیشگیریهای لازم انجام شد، غباری که هنوز در محل کار باقی مانده است میتواند به یک یا چند روش کنترل شود. سه نوع اصلی سیستم کنترل غبار بکار رفته در صنایع معدنی عبارت است از:
- کنترل غیر فعال Passive dust control
- غبارنشان Dust suppression
- غبارگیر Dust collection
رقیق کردن
در این روش غلظت غبار در هوا با رقیق کردن هوای آلوده با هوای تمیز کاهش می یابد. بطور کل این روش برای کنترل خطرات سلامتی یا کنترل غبار مطلوب نیست هرچند ممکن است در موقعیتهایی بکار رود که فرایند مانع بکارگیری دیگر روشهای کنترل غبار باشد.
ایزوله کردن
ایزوله کردن دیگر وسیله حفاظت کارگران از درمعرض قرار گرفتن غبار مضر است. در این روش کارگر در یک محفظه بسته قرار می گیرد و برای او هوای تمیز، تازه و فیلتر شده تامین می شود.